خراسان جنوبی | در مسیر نوکری با نوای حسینی؛

غلامحسین علیزاده بیرجندی، مداح پیشکسوت خراسان‌جنوبی با پنج دهه تجربهٔ نوکری اهل‌بیت(ع)، در گفت‌وگویی تأکید کرد: مداحی تنها یک هنر نیست، بلکه مسئولیتی بزرگ در انتقال پیام عاشورا و تربیت نسل آینده است. او با بیان اینکه «عاشورا بزرگ‌ترین دانشگاه انسان‌شناسی جهان» است، مداحی را زبان رسای دیپلماسی فرهنگی شیعه خواند و از کاستی‌های نظارتی و نفوذ رسانه‌های بیگانه در این عرصه ابراز نگرانی کرد.

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، غلامحسین علیزاده بیرجندی، از چهره‌های باسابقه و شناخته‌شدهٔ عرصهٔ مداحی در خراسان‌جنوبی، که بیش از پنج دهه فعالیت در مسیر نوکری اهل‌بیت(ع) را در کارنامهٔ خود ثبت کرده، در گفت‌وگو با روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی به تبیین رسالت مداحی پرداخت.

وی که سال‌هاست در هیئت ابوالفضلی بیرجند به مداحی مشغول است در گفت‌وگو با روابط عمومی تبلیغات اسلامی خراسان‌جنوبی با تأکید بر جایگاه خطیر مداحی گفت: این کار، تنها یک هنر یا اجرای معمولی نیست، بلکه مسئولیتی سنگین برای انتقال پیام عاشورا و پرورش نسل آینده در مسیر ارزش‌های دینی است.

علیزاده با تشبیه عاشورا به «بزرگ‌ترین دانشگاه انسان‌شناسی جهان»، مداحی را بهترین ابزار برای انتقال مفاهیم عمیق این واقعهٔ تاریخی دانست و افزود: هیچ روش دیگری – از دعوت و نصیحت گرفته تا تهدید یا معرفی مستقیم – نمی‌تواند جایگزین مداحی با اشعار حماسی شود. به گفتهٔ او، مداحی در زمانهٔ ما به زبان گویای دیپلماسی فرهنگی شیعه تبدیل شده است.

این مداح پیشکسوت با ابراز نگرانی از فقدان نظارت مؤثر در فضای مداحی امروز هشدار داد: بسیاری از مداحان از رسالت اصلی خود فاصله گرفته‌اند و برنامه‌هایی که اجرا می‌شود، بیش از آنکه به مداحی سنتی شبیه باشد، به کنسرت‌هایی با سبک‌های خاص می‌ماند و ادامهٔ این روند، چالش‌های بزرگی در پی خواهد داشت.

علیزاده در تعریف مداح اثرگذار گفت: مداح باید خود را در میان مردم ببیند و در برابر مشکلات جامعه صبر پیشه کند. او باید همانند یک معلم و طبیب، به امام، عاشورا و مسئولیت خود آگاه باشد تا بتواند در اصلاح سبک زندگی مردم نقش ایفا کند. به باور وی، مهم‌ترین ویژگی یک مداح، صرفاً صدای خوب یا دانش او نیست، بلکه «رفتار و کردار» اوست، چرا که مداح زیر ذره‌بین نگاه جامعه قرار دارد.

این چهرهٔ مذهبی با انتقاد از فاصله‌گیری مداحی از محتوای معرفتی و قرآنی، علت این انحراف را در نبود نظارت کافی و نفوف رسانه‌های خارجی دانست و تصریح کرد: متأسفانه برخی از مداحی‌ها دیگر آن اصالت سنتی را ندارند و رسانه‌های بیگانه بر سبک و محتوای آن‌ها تأثیر منفی گذاشته‌اند. امام راحل توصیه کرده بودند که عزاداری سنتی حفظ شود، اما این سفارش مورد غفلت واقع شده است.

علیزاده با تأکید بر نقش محوری شعر فاخر آیینی در انتقال پیام عاشورا خاطرنشان کرد: شعر ضعیف می‌تواند به اصل مجلس عزاداری آسیب بزند، در حالی که شعری که بر اساس مقتل، سیره و اخلاق اهل‌بیت(ع) سروده شده باشد، تأثیری ژرف بر دل مخاطب می‌گذارد.

او در پاسخ به چگونگی ارتباط با نسل جوان گفت: برای این کار باید از الگوهای قرآنی و عاشورایی بهره گرفت. شخصیت‌هایی مانند حضرت قاسم(ع)، حضرت علی‌اکبر(ع)، فرزندان حضرت زینب(س) و نیز شهدای معاصری مانند شهید حججی و شهید فهمیده می‌توانند برای جوانان الهام‌بخش باشند، به شرطی که به درستی معرفی شوند.

به گفتهٔ این مداح، رسانه‌های رسمی و فضای مجازی به‌ویژه در سال‌های اخیر، سهم قابل‌توجهی در ترویج سبک‌های ناهمخوان با شأن اهل‌بیت(ع) داشته‌اند. وی اظهار داشت: امروزه برای بسیاری از جوانان، آهنگ و سبک اجرا ملاک شده، نه محتوا و پیام. مداحی‌های سفارشی و تجاری، خیانتی به شأن مداح و شاعران آیینی است؛ چرا که تمرکز برخی فقط روی موسیقی است، نه مدح واقعی اهل‌بیت(ع).

علیزاده از دقت خود در انتخاب شعر و محتوا گفت: من همواره با وضو وارد مجالس می‌شوم و دست‌کم پنج ساعت برای گزینش شعر و مضمون مناسب وقت صرف می‌کنم. مداحی باید با هدف «امر به معروف و نهی از منکر» انجام شود و اشعار نیز باید با شرایط اجتماعی و اخلاقی روز همخوانی داشته باشند.

وی هیئت‌ها و مراسم مذهبی را بستری تربیتی خواند و تأکید کرد: ابتدا باید خود ما آغازگر باشیم؛ از پوشش مناسب و لحن گفتار گرفته تا احترام به بزرگان، آداب غذا خوردن و رعایت اخلاق در محیط کار و اجتماع. اگر ما مداحان به این مسائل پایبند نباشیم، چگونه می‌توانیم الگو باشیم؟

علیزاده در عین تأکید بر حفظ سبک سنتی، نوآوری در مداحی را – در صورتی که جایگاه شعر و محتوا حفظ شود – ضروری و سودمند دانست و گفت: اشعاری که انتخاب می‌کنم به گونه‌ای است که هم برای خودم قابل درک است و هم برای مردم عادی، فهمیدنی و پرمعناست. من همواره پای منبر می‌نشینم و مطالب و اشعارم را با بیانات واعظ همسو می‌کنم. این کار هم بر دانش من می‌افزاید و هم حال معنوی مرا برای مداحی تقویت می‌کند.

وی در پایان با ابراز التماس دعا و سپاس از عزاداران حسینی، از همه خواست از مجالسی که محتوای درستی ندارند به سادگی عبور نکنند و حتماً نقد خود را بیان کنند. علیزاده ویژه از بزرگان دینی، دانشگاهیان و دلسوزان تقاضا کرد برای جلوگیری از انحراف جوانان پاک‌دل وارد میدان شوند و افزود: این جوانان هیئتی، آینده‌سازان ظهور امام زمان(عج) هستند و باید از آنان محافظت کنیم.